Racisme is een onderwerp dat de laatste jaren steeds vaker op de agenda staat. In de media, aan je keukentafel misschien en zeker ook in zakelijke context. Chanel Lodik - op Instagram bekend onder de naam @marketingvrouw - zet zich al jaren in tegen racisme in de Nederlandse samenleving. Zij schreef 'Het anti-racisme handboek' gebaseerd op vele onderzoeken, haar eigen ervaringen en die van haar volgers.
Racisme als systeem uitgelegd
Een belangrijk onderdeel van het gesprek over racisme gaat over de vraag of racisme systemisch in onze samenleving is, of dat het alleen tot uiting komt door individuele overtuigingen. Lodik legt haar visie uit aan de hand van een sprekend voorbeeld. Volgens haar is racisme systemisch in onze samenleving aanwezig. Dat is het gevolg van de geschiedenis van racisme: racisme is een bewuste set ideeën die in het verleden gebruikt werd om onderdrukking te rechtvaardigen. Op basis van deze set is de samenleving ingericht en dat veranderen is niet zo makkelijk.
De metafoor die zij gebruikt is die van een hotel. Stel je voor dat een hoteleigenaar liever nieft heeft dat rolstoelgebruikers in zijn hotel verblijven. Daarom worden alle kamers, de gedeelde ruimtes en de ingang van het hotel zo gebouwd dat het voor rolstoelgebruikers niet mogelijk is om in het hotel te logeren. Vervolgens wordt het hotel verkocht. De nieuwe eigenaar heeft er geen probleem mee als mensen in een rolstoel in zijn hotel verblijven. Maar het hotel is niet 1-2-3 aangepast: alles moet opnieuw ingericht worden en soms is een grote verbouwing nodig. Volgens Lodik is dit ook zo in onze samenleving: hoewel de meerderheid niet meer dezelfde ideeën heeft, is racisme zo'n vast onderdeel van het systeem, dat het niet zomaar veranderd is.
Hoe racisme aanwezig is onze samenleving
Hoe diep racisme systemisch is verankerd in onze maatschappij laat Lodik zien aan de hand van vele voorbeelden op allerlei terreinen. De huizenmarkt, de arbeidsmarkt, het onderwijs en de zorg bijvoorbeeld. Haar voorbeelden baseert ze op onderzoek en op persoonlijke ervaringen. Haar eigen ervaringen en ervaringen van mensen in haar netwerk. Van sommige voorbeelden kan je bijna niet geloven dat ze nog bestaan, zoals het corrigeren van medische uitslagen aan de hand van de achtergrond van de patiënt. Hierdoor worden mensen onterecht niet gediagnosticeerd of worden hun klachten minder serieus genomen.
Andere voorbeelden leiden wellicht tot discussie, omdat het voor de lezer altijd de vraag is of gedrag beïnvloed wordt door racisme of dat een witte persoon dezelfde vervelende behandeling had gekregen. Lodik schept daar duidelijkheid in. Zelfs als een witte persoon op dezelfde manier vervelend behandeld wordt, is het terecht dat een niet-wit persoon zich gediscrimineerd voelt. Immers, deze persoon wordt dag-in-dag-uit geconfronteerd met racisme. Het opstapelende effect van deze ervaringen voor de persoon wegen in zo'n geval zwaarder dan de afweging hoe het precies bedoeld was. Als je je danspartner op haar of zijn tenen trapt, zeg je ook gewoon sorry. Je gaat niet de discussie aan over de intentie achter je beweging.
Een ware bondgenoot zijn
Wat kunnen we dan doen aan racisme? Lodik roept iedereen op om zich als bondgenoot op te stellen. En ze geeft duidelijk aan hoe je die rol invult. Belangrijke disclaimer: ze erkent ruiterlijk dat iedereen fouten maakt, ook zijzelf. Een belangrijke eigenschap van een anti-racist en een bondgenoot is dan ook altijd open blijven staan om te leren. Fouten maken mag, maar probeer de ervaring om te zetten in iets om van te leren. In plaats van zelf beledigd of defensief te reageren als je aangesproken wordt op kwetsende handelingen of uitspraken.
Dat dat ingewikkeld is, laat Lodik zien aan de hand van voorbeelden van verschillende personen in de media. Omdat ze zelf, o.a. via Instagram, ook geen blad voor de mond neemt, komt Lodik regelmatig in debat met mensen over hun gedrag. Ze wordt vooral kwaad als mensen zich niet laten aanspreken op hun kwetsende gedrag, ook niet als er uitgelegd wordt waarom het kwetsend is. De belangrijkste les is wellicht dat begrip hebben voor de beleving van de ander los staat van jouw intentie.
Het anti-rasicme handboek koop je hier.
Over Chanel Lodik
Chanel Lodik is expert op het gebied van diversiteit en inclusie. Dat doet ze als spreker, schrijver, expert en influencer. Een groot deel van haar bekendheid verwierf ze via Instagram, onder het account @marketingvrouw. Ze richtte in 2018 het platform Meer kleur in de media op. Via dit platform kunnen journalisten en programmamakers in contact komen met Nederlanders van kleur. Op deze manier werkt Lodik actief aan de zichtbaarheid van kleur in de media. Meer informatie over Chanel Lodik vind je op haar website.
