Niks is lastiger in onze digitale wereld dan je aandacht houden op wat je van plan was. Overal ligt afleiding op de loer: social media, webshops, notificaties van nieuwe e-mails. Gloria Mark doet als wetenschapper onderzoek naar hoe onze aandacht werkt in dit digitale tijdperk en hoe we meer uit ons werk kunnen halen. Op basis van haar decennialange onderzoek bracht ze het boek 'Aandacht' (originele titel Attention Span) uit om het grotere publiek mee te nemen in haar belangrijkste conclusies en adviezen.
Het internet werkt als ons brein
Een interessant inzicht dat Mark meteen aan het begin van het boek met ons deelt, is dat het internet net is opgebouwd als ons brein. In studieboeken en bibliotheken ligt informatie gecategoriseerd op bijvoorbeeld onderwerp of op alfabetische volgorde. Maar zo werkt ons brein niet: onze hersenen maken vrije associaties, die over onderwerpen heen springen. Ze rubriceren informatie al helemaal niet op basis van kunstmatige volgordes, zoals het alfabet.
Dat is ook meteen de reden dat je kan verdwalen op het internet. Verdwalen in de zin van dat je er de tijd kan kwijt raken en ook het onderwerp waar je naar op zoek was. Doordat je van het ene stukje informatie doorspringt naar het andere, door weblinks of aangeraden media, kom je steeds dieper in een fuik terecht. Voor je het weet, ben je de weg kwijt. En heb je het antwoord op je originele vraag nog steeds niet gevonden. Wel heel veel nieuwe informatie en ideeën opgedaan.
Waarom social media en e-mail ons afleiden
Daar bovenop zorgen digitale middelen voor meer stimulans om je te laten afleiden. Het sociale component, met name aanwezig bij social media en berichten zoals email, stimuleren je verder om te blijven hangen in de digitale wereld. Of je af te leiden terwijl je iets anders van plan bent. In de digitale wereld geldt - net als in de fysieke wereld - een bepaalde sociale etiquette. Binnen je bedrijf bijvoorbeeld om binnen een bepaalde tijd op je mail te reageren. Je voelt die druk onbewust en wil dus bij blijven met je mail. Het beantwoorden van e-mail leidt volgens Mark tot negatieve emoties.
Voor social media geldt die druk anders. We willen allemaal aardig gevonden worden en relaties opbouwen. Sociaal aanzien en het leggen van verbindingen staan dan centraal. Social media kan je gebruiken om oprechte relaties op te bouwen, hoewel dat aantal beperkt is. De illusie dat je met heel veel mensen een relatie kan - en moet - onderhouden, dat je niks kan - of mag - missen, houd je vast op een platform. De ontwikkelaars van social media maken daar handig gebruik van, door het ontwerp zo te maken dat het dit gedrag stimuleert.
Psychologische balans in een digitaal tijdperk
Gelukkig laat Mark zien dat we niet reddeloos verloren zijn met onze digitale middelen. Op basis van haar onderzoek en dat van anderen laat ze zien dat we ook in het digitale tijdperk weerstand kunnen bieden en onze aandacht gericht in kunnen zetten. Niet door allerlei blokkeringssoftware te installeren trouwens; je aandacht richten vraagt inzicht en training. En vooral voldoende rust nemen om je cognitieve resources weer aan te vullen.
Hoe die training er uit ziet? Het bestaat uit 4 onderdelen: doelbewustheid, voorstellingsvermogen, zelfbewustzijn en zelfreflectie. In het kort komt het er op neer dan je naar je eigen gedrag en je doelen moet kunnen kijken. Op basis daarvan kan je steeds bewust kiezen waar je je aandacht op wilt richten. En het helpt om de grootste aandachttrekkers net iets minder onder handbereik te hebben, bijvoorbeeld door de app van je favoriete social media niet op je startscherm te zetten. En niet getreurd; volgens Mark kan een spelletje Candy Crush op zijn tijd. Dat kan zelfs je psychologische balans herstellen, even gedachtenloos een spelletje spelen.
Je koop 'Aandacht' van Gloria Mark hier.
Over Gloria Mark
Gloria Mark is als psycholoog verbonden aan de University of Californië. Zij is gespecialiseerd in de relatie tussen menselijk gedrag en de werkomgeving. Daarbij richt zij zich in het bijzonder op de invloed van digitale middelen op die relatie. Hierbij kijkt ze naar onderwerpen zoals multitasken, onderbrekingen en humeur tijdens het werk. Meer informatie over Gloria Mark en haar werk vind je op haar website.
Disclaimer: deze blog bevat affiliate links. Als je iets bestelt via een link op deze website, ontvangen wij zonder extra kosten voor jou een kleine commissie. Zie het maar als een bedankje van jou aan ons voor alle uren boeken lezen…
