Misschien ligt het ook gewoon aan jezelf.....dat is de boodschap die het boek 'Verwende prinsesjes' van journalist Elma Drayer bij me achter liet. In tegenstelling tot veel andere boeken over de loonkloof en de verschillen in arbeidsparticipatie tussen mannen en vrouwen in Nederland, richt Drayer zich voornamelijk op de vrouw. En minder op het systeem.
Vrouwen zijn verwend
Met een titel als 'Verwende prinsesjes' laat die boodschap zich natuurlijk ook wel raden. Drayer wijst vrouwen er op dat zij wel erg makkelijk over hun privilege heen stappen. Ze ervaren de combinatie werk en zorg als zwaar, of worden in ieder geval op die manier gepotretteerd in de media. Maar ze hebben geen oog voor de luxe positie waar zij veelal in verkeren. Vrouwen in Nederland lijken te kunnen kiezen of en hoeveel ze werken, in plaats van dat het een 'moetje' is.
Dat in tegenstelling tot mannen: voor hen is het geen keuze. Van mannen wordt klakkeloos uitgegaan dat zij (fulltime) de kost verdienen. Het is een krachtige boodschap en een ander perspectief dan veel auteurs over dit onderwerp hebben. Drayer roept vrouwen op om zich meer bewust te zijn van hun luxe positie. En zich minder verwend te gedragen; minder roepen en meer doen, zou je de ondertoon kunnen duiden.
Denken vanuit een sprookjeswereld
Drayer bevestigt het beeld van prinsesjes door de indeling van haar boek. Elk hoofdstuk - 6 in totaal - is een sprookje. Met elk sprookje lijkt Drayer een uitgangspunt van het moderne feminisme onderuit te willen halen. Dat lukt soms overtuigend, soms niet. Zo maakt ze gehakt van het zogenaamde biologisch determinisme: de theorie dat de verschillen tussen mannen en vrouwen biologisch zijn vastgelegd. En dat er daarom geen ontkomen aan is.
Haar betoog over de rol van hoofddoekjes in relatie tot de positie van de vrouw vond ik minder overtuigend. Al was het enorm prikkelend. Ze haalt in dit sprookje voor- en tegenstanders van de vrijheid om een hoofddoek aan. Soms is me niet helemaal duidelijk wat de achtergrond van deze experts is, waardoor het lastig is hun perspectief te plaatsen in het gehele debat dat Drayer probeert weer te geven.
Prikkelend perspectief op vrouw zijn in Nederland
Overall ben ik het zeker niet op alle punten met Drayer eens. Maar haar betoog zet wel aan tot denken en jezelf uitdagen zaken van een andere kant te bekijken. Want zoals Drayer stelt, is het onbehagen van de vrouw - zoals Joke Smits het noemde - misschien wel geheel verdwenen. Niet omdat mannen en vrouwen een werkelijk gelijke positie hebben in onze samenleving, maar omdat vrouwen het wel best lijken te vinden. Bij een gelijke positie horen namelijk ook nadelen, en daar lijken zij in grote getalen niet aan te willen.
Of dat waar is? Dat kan iedereen voor zichzelf uitmaken. Het boek uit 2011 is vanzelfsprekend op sommige punten achterhaald, maar het debat speelt nog steeds. Een verfrissend perspectief dat tot dieper nadenken stemt. Je koopt het boek hier.
Over Elma Drayer
Elma Drayer (Drachten, 1957) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Vanaf 1985 werkte ze als redacteur bij diverse dagbladen en tijdschriften, zoals Vrij Nederland en Trouw. Drayer gaf verschillende boeken uit met scherpe analyses en uitdagende perspectieven op actuele maatschappelijke thema's. Naast 'Verwende prinsesjes' bijvoorbeeld de boeken 'Witte schuld' en 'Met of zonder God' (samen met auteur Joep de Hart).
